newswriting (audio)

audio

newswriting

LISOD KAAYO ANG KAHIMTANG KARON...


Wala natagbaw si Dr. Mario Mayol sa mga gihimo ni Presidente Gloria Macapagal Arroyo para sa atong nasud. Dako kaayo og epekto ang pagpatong niya og 12% VAT sa tanang palaliton nga nagpasamot sa sobrang pagkalisod sa mga katawahan og konsyumidor sa pagpalit sa ilang inadlaw nga kinahanglanon sama sa mga pagkaon, sud-an og mga bayad sa elektrisidad. Lisod kaayo ang kahimtang karon tungod sa away sa United States of America ug Iran, nga ang Iran naghimo og nuclear powerplant. Nahadlok ang U.S.A nga kini mahatod ngadto sa mga teroristang nasud sa Middle East o sa mga kontra niini. Misampatiya ang (OPEC) Organization of Petroleum Exporting Countries nga nagsige sila pataas sa presyo sa lana halos kada semana. Ni-uyon si Dr. Mario Mayol sa pagpamalakad ni Fidel V. Ramos kay maayo ang iyang pagdala sa atong nasud. Sa laing bahin si Presidente Ferdinand Marcos ang labing bati nga mialagad sa Pilipinas tungod kay iyang giilad ang katawhan Pilipino sa iyang paggamit sa "authorization rule" aron pagdeklara og "Martial Law". Ang Martial Law maoy nagkuha og katungod sa mga tawo nga moreklamo ug ang iyang mga kontra na iyang presohon, samtang siya ug ang iyang asawa si Imelda Marcos ug ang iyang mga alalay nagpuli-puli lang og kurakot.Kurakot sa kwarta sa ahensya sa gobyerno sama sa PNB, GSSIS, SSS, ug uban pa. Naghimo siya og foundation aron ang nasud sa tibuok kalibutan modonate og kwarta para niini. Ang kwarta nga gidonate gibahin sa laing laing ahensya og padulong diay to sa Switzerland nga naghimo hinuon niya nga pinakadato nga tawo sa tibuok Asya. Lisod kaayo ang atong kahimtang karon, daghan ta giatubang nga bag-ong balakid sa atong pagpanginabuhi.

newswriting

DAGHAN NAHIMO SI GMA

Igo-igo ang nahimo ni Presidente Gloria Macapagal Arroyo alang ni Alferdo Arrabis Jr. Nahimo niya ang pagpasaka sa giingon nga GDP o katibukang ginansya sa produkto. Miubos ang dolyar kontra sa piso og ubang proyekto ang nahimo. Makita nato ang paglig-on unta sa piso apan ang pagsaka sa mga palaliton sa World Market mao nga nakabatyag gihapon ta og kalisod. Sa kadaghang niaging administrasyon ang importante ang pagpugong nga permi kusog ang piso sa atong nasud mao kini ang nabuhat ni Ferdinand Marcos bisag nag-ulbo ang iyang pagkcorrupt. Lisod kaayo kung di makontrolar ang piso batok sa dolyar. Nihinay ang atong piso sa administrasyon ni Joseph Ejercito Estrada. Wala gyud siyay nahibaw-an sa pulitika. Unya dili pa siya ang nakabenepisyo sa paglingkod niya sa gobyerno nga pagkapresidente. Ang iyang mga advisers ang mas labaw nga nagkakwarta mao ng dagahan corrupt sa atong gobyerno niadtong panahona. Daghan nahimo sa presidente Gloria Macapagal Arroyo og dako na kaayo ang iyang pagkontrolar sa piso batok sa dolyar para sa atong nasud.

newswriting

KALISOD SA PANAHON SA PAGSAKA SA PRESYO SA PALALITON

Nakatagamtam og sobrang kalisod sa kinabuhi ang nasinati ni Mauring L.C sa pagsugod og pagpamalakad ni presidente Gloria Macapagal Arroyo sa gobyerno. Sa iyang administrasyon nagsugod na ang dungan nga pagsaka sa plitihan, bugas, gasolina og uban pa. Kini iyang naingong nga mas labing bati ang administrasyong Arroyo. Sa mga niaging presidente mas niuyon siya sa administrasyon ni Cory Aquino base sa iyang mga nasinati niadtong panahona nga normal ang dagan sa pagpanginabuhi sa katawhan. Karong panahona kalisod sa kinabuhi ang atong giatubang og walay kahunungan sa pagsaka sa mga presyo sa mga palaliton.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong 6

1.tahas-task
Lisod kaayo nga tahas ang pagtrabaho samtang mageskwela.
2.katalagman-accident(Noun)calamities, crisis, danger, peril, risk
Daghan katalagman ang nasinati nato karon tuiga.
3.nikabat-to reach the amount or quantity
Nikabat na og 63.00 ang kada litro sa gasolina.
4.balor-price
Mitaas ang balor sa lana karong panahona.
5.pagbaswat-to carry
Dili na masinati sa mga biktima sa sunog ang kabug-at sa pagbaswat sa ilang mga gamit.

Reaksyon: Mga pulong nga Sugbuanon ni Pigafetta 1521

Ang mga pulong nga nalista gikan pag 1521 lahi ra kaayo sa mga pulong nga gigamit karon. Ang uban pulong nga gigamit pag 1521 gipun-an ra og mga letra og gigamit karon panahona. Sa kadugay sa mga pulong nga gigamit pag 1521 nalingaw ko og basa. Nindot paminawon ang uban og katawanan.Kyuryuso ko kung asa ni gikan ang mga pulong og gi-unsa ni paglambo ni-adtong panahona. Ang uban kung paminawon makasulti gyud ko na gikan ni sa mga kastila. Dili jud ta kaingon kung asa kutob ang paggamit sa mga pulong og kung kanus-a ni mangawala sa mga henerasyon na maaabot. Nakita nako sa Pigafetta nga mga pulong na hangtod karon naay mga gigamit og nausab lang ang uban tungod sa ilang mga ispeling ni ani. Pero aduna sad dako og kausaban nga layo ra jud ang pagkausab sa mga pulong. Nakasulti gyud ko na di malikayan ang pagkausab, pagkadungag og pagkawala sa mga pulong na atong gigamit sa pangadlaw-adlaw naga pakigtabi nato sa mga tawo sa bisan unsang panahon.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong 5

1.kawad-on-deprivation
Ang akong amiga permi gyud hatagan og kawad-on sa iyang inahan tungod sa iyang ngil-ad na batasan.
2.kilumkilom-dusk
Daghan na ang manggawas nga lamok inig kilumkilom.
3.madalidalion-impulsive
Usahay daghan siya malimtan nga gamit sa eskwelahan tungod sa iyang pagkamadalidalion.
4.tawhanong katungod-human rights
Kitang tanan dapat kahibalo sa atong tawhanong katungod para dili ta masayunsayon.
5.binata, kinugos-godchild
Kinugos nako ang anak sa akong amigo.

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong 4

1.unya-unya-procrastinate
Ang mga tawo na mag sige og unya unya kay walay mahuman nga kaayuhan sa ilang kinabuhi.
2.gipadayag, pinadayag-revelation
Gipadayag na gyud niya ang tinuod niyang pagkatawo.
3.dungog-reputation
Ang mga reporters diri s Sugbo nindot og dungog sa mga katawhan.
4.pasundayag-show
Nindot kaayo ang pasundayag sa San Diego dancers sa Carcar.
5.tigpaluyo-supporter
Usa ko sa tigpaluyo sa among mayor sa pagdagan niya sa ni-aging eleksyon.

mga pangutana

Pope
1.Unsa ang imong makasulti sa isyu sa Harry Potter?
2.Unsa man nga ikaw ang napili nga pope?
3.Daghan bang kausaban sa pagsugod nimo isip usa ka pope?
4.Mutuo ba ka nga ikaw ang gipadala sa Ginoo sa katawhan?
5.Unsa man imon misyon?
6.Mas napakusog ba nimo ang pagtuo ron sa mga tao sa Ginoo?
7.Unsa ang imong makasulti sa nahitabo sa Pilipinas sa pagkalunod sa barko og pagkamatay sa daghang tao?
8.Gi-unsa man ang pagpili kanimo isip usa ka pope?
9.Daghan ba kang nabuhat ron?
10.Unsa imong makasulti sa katawhan?
Ces Drilon
1.Maka-ingon ba ka na iokaduha ni nimong kinabuhi gikan sa kamot sa Abi Sayaf?
2.Unsa ang imong kinabuhi nga ikaw ang hostage?
3.Makaingon ba ka na gitraydor ka sa mga kauban ninyo ngadto sa Jolo,Sulu
4.Gihadlok ba mo sa mga Abu Sayaf nga patyon mo?
5.Naa bay ransom ghatag para sa inyong pagbuhi?
6.Naa ba moy kasayopan nga naghatag og oportunidad nga ihostage mo sa mga abu Sayaf?7.Nakaminus ba ang imong kasinatian nga hostage isip usa ka mamahayag?
8.Nagduda ba ka sa mga tao gipili sa abu Sayaf na makaistorya bahin sa inyong paggawas?9.Kinsa man ang mga tao nga imo pasalamaton o nagpaluyo og nangusog madali inyong paggawas?
10.Unsa ang epekto sa pagkahostage sa imong kinabuhi?
Barack Obama
1.Unsa ang naa nimo nga wala sa imong kaatbang nga mudagan og presidente?
2.Unsa ang nagtud kanimo na mudagan?
3.Angay ba kang mahimo nga presidente sa Estados Unidos?
4.Wala ba ka mahadlok sa imong kaatbang nga usa ka babaye og kusgan sad?
5.Unsa ang imong giandam para sa imong pagdagan?
6.Kung makadaog ka isip usa ka presidente sa Estados Unidos unsa ang imong mabuhat nga wala pa nabuhat sa niaging mga presidente?
7.Nganong kumpyansa kaayo ka nga modaog nga presidente?
8.Nakadungag ba sa chansang modaog ka ang imong pagkatawo?
9.Wala ba ka mahadlok nga mapildi ka og unsa imong buhaton kung mahitabo ni?
10.Unsa man ang imong mg proyekto kung ikaw modaog?

Pakighisgot (Interview)

Pakighisgot (Interview)

Lima Ka Bag-ong Sugbuanong Pulong 3

1.higala,amiga,amigo-friend
Maayo og batasan ang akong mga higala kay sila maayo og pagtagad kanako.
2.kaadlawon-dawn
Naanad na ang mga anak ni Pilar sa pag-uli niya matag kaadlawon.
3.kalisdanan-difficulty
Ang akong maestro pag hayskul grabe og kalisdanan sa pag disiplina sa iyang mga estudyante.
4.ipadayag-express
Ako gayud ipadayag kung unsa akong nabati sa tawong nagapasakit kanako.
5. pagsalop sa adlaw-sunset
Ganahan gayud ko magtan-aw sa pagsalop sa adlaw.

Tubag sa ikatulong sitwasyon

Nagcover ka og presscon ni Mayor Tomas Osmena og aduna sad tulis sa Gen. Maxilom Ave. Tiwason ba nimo ang presscon o muadto dayon ka sa Gen. Maxilom Ave.?
Kung nagcover ko og presscon ni Mayor Tomas Osmena og adunay tulis sa Gen. Maxilom Ave. sa parehong oras. Kung dili na importante ang parte sa presscon ni Mayor Tomas Osmena akong putlon ang pagcover sa presscon. Pero kung nahuman na ang panghitabo sa Gen. Maxilom Ave. og tan-aw sad nako nga wala nakoy maabtan ngadto akong ipadayon ang pagcover sa presscon.

Tubag sa ikaduhang sitwasyon

Absent ang tanan kalima nga reporters.Ikaw ra isa sa desk. Nagbaha sa Bogo, Talibon, Iloilo, Tacloban og Bohol. Wala kay reporter pero puro telepono.Unsaon nimo ang pagcover sa lima ka panghitabo?
Akong tawagan ang mga reporters og sulti-an sila nga naay mga nanghitabo aning mga lugara.

Tubag sa unang sitwsyon

Duna kay duha ka newsteam og adunay unom ka panghitabo.Unsa ang duha nimo nga pilion gawas sa unom ka panghitabo?
Kung aduna koy duha ka newsteam og unom ka panghitabo sa atong nasud. Akong pilion ang "Pagkalunod sa MV Princess of the Stars" nga gipanag-iya sa Sulpicio Lines og ang "Pagkadisgrasya sa eroplano sa PAL sa Mactan Air Base". Mao kini ang akong napili kay dako kini og epekto sa katawhan og usa kini sa mga dagkong kumpanya sa atong nasud.